داشتن فشار خون طبیعی برای زنده ماندن ضروری است. بدون فشار خون، جریان خون در بدن گردش نکرده و اکسیژن و مواد مغذی از طریق شریان ها به اندام های مختلف بدن نمی رسند. با این حال، افزایش یا کاهش بیش از حد فشار خون می تواند خطرناک باشد. در این مطلب قصد داریم در ارتباط با فشار خون نرمال صحبت کنیم.
فشار خون چیست؟
فشار خون نیرویی است که خون را در سیستم عروقی به گردش در می آورد. به لطف این نیرو، اکسیژن و مواد مغذی به همراه گردش خون حرکت کرده و اندام ها و بافت های مختلف بدن را تغذیه می کنند.
علاوه بر این موارد گلبول های سفید، پادتن ها و هورمون هایی همچون انسولین نیز با استفاده از فشار خون به نواحی مورد نیاز می رسند. گردش خون همگام با رساندن اکسیژن و مواد مغذی، محصولات سمی حاصل از سوخت و ساز بدن را دور کرده و با رساندن به کلیه ها و کبد آن ها را پاکسازی می کند.
از جمله این مواد سمی می توان به دی اکسید کربن اشاره کرد که با هر نفس از بدن بیرون رانده می شود. خون با جای دادن پلاکت ها در خود، در هنگام آسیب دیدن به عنوان یک سیستم ایمنی عمل کرده و از خونریزی جلوگیری می کند.
با وجود این توضیحات ممکن است سوال شود که چه چیزی فشار خون را به وجود می آورد؟ جواب ساده است! قلب با هر ضربان خود منقبض شده و خون را با فشار از خود بیرون می کند. البته، باید دانست که تپیدن قلب به تنهایی عامل فشار خون نبوده و عوامل دیگری نیز بر آن موثر هستند.
مقدار فشار خون نرمال چند است؟
به گفته سازمان ملی بهداشت و انجمن قلب آمریکا اعداد فشار خون نرمال به فشار خون سیستولیک کمتر از ۱۲۰ و فشار خون دیاستولیک کمتر از ۸۰ میلی متر جیوه گفته می شود. البته، فشار خون می تواند به طور طبیعی و بنا بر دلایل متعدد تغییر کند.
عدد فشار خون معمولا به صورت ۸۰/۱۲۰ میلی متر جیوه نوشته می شود. مطالعات بیان دارند که هر ۱۰/۲۰ میلی متر جیوه افزایش در عدد فشار خون خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی رو دو برابر می کند.
انجمن قلب آمریکا به تازگی بیان داشته که افراد دارای فشار خون ۸۰/۱۳۰ میلی متر جیوه باید تحت درمان قرار گیرند. این عدد در گذشته ۹۰/۱۴۰ میلی متر جیوه اعلام شده بود. در جدول زیر اعداد فشار خون و دسته مربوط به هر کدام بیان شده است:
انجمن قلب آمریکا در دستور العمل های جدید خود توصیه می کند که پزشکان تنها در صورت وجود سابقه حمله قلبی یا سکته مغزی و عوامل خطر ابتلا به این بیماری ها اقدام به تجویز دارو کنند.
سن، دیابت و بیماری مزمن کلیوی از جمله عوامل خطر یاد شده هستند. مراحل اولیه فشار خون بالا باید به جای مصرف دارو از طریق تغییر در سبک زندگی درمان شوند.
عملکرد فشار خون در بدن
گردش خون و عروق بسیار شبیه به سیستم لوله کشی ساختمان ها بوده و خون و شریان ها به ترتیب نقش آب و لوله ها را دارند. هر دوی این مجموعه ها از قوانین فیزیک پیروی کرده و مایع موجود در آن ها به دلیل اختلاف فشار از محل پر فشار به محل کم فشار جاری می شود.
جریان خون در هنگام خروج از قلب و ورود به شریان آئورت بیشترین فشار را داشته و در انتهای سفر خود با رسیدن به شاخه های فرعی شریان ها به تدریج فشار خود را از دست می دهد.
تنگ شدن شریان ها همانند استفاده از لوله های باریک تر در لوله کشی ساختمانی بوده و در هر دوی آن ها فشار مایع افزایش خواهد یافت. دیواره شریان های خونی دارای خاصیت ارتجاعی است و بدون وجود آن خون پس از خروج از قلب فشار خود را به سرعت از دست خواهد داد.
در حالی که قلب بیشترین فشار را ایجاد می کند، ویژگی یاد شده در شریان ها سبب حفظ آن فشار و گردش خون در سرتاسر بدن می شود. بیمار شدن شریان ها بر فشار و جریان خون اثر گذاشته و تنگی آن ها می تواند در نهایت سبب انسداد جریان خون شود. انسداد جریان خون عامل بروز شرایط خطرناکی همچون سکته مغزی و حمله قلبی است.
سنجش فشار خون
سنجش فشار خون به وسیله دستگاه فشار سنج انجام می شود. این دستگاه دارای یک بازو بند (کاف) است که با دست یا خود دستگاه باد می شود. پس از آن که بازو بند به فشار کافی برای قطع جریان خون رسید، عدد به دست آمده به صورت چشمی یا دستگاهی خوانده می شود.
واحد سنجش فشار خون میلی متر جیوه است. سنجش فشار معمولا با هیچ گونه درد و ناراحتی همراه نبوده و فرد تنها مقداری فشار موقت را در ناحیه بازو تجربه خواهد کرد.
خواندن اعداد فشار خون
پزشک با استفاده از یک گوشی پزشکی (استتوسکوپ) محل دقیق بازگشت صدای ضربان را تشخیص داده و فشار بازو بند را به آرامی کاهش می دهد. در سنجش فشار خون دو نقطه حساس وجود دارد که بر اساس آن ها اعداد فشار خون سیستولیک (بزرگ تر) و دیاستولیک (کوچک تر) تعیین می شوند.
عدد فشار خون به صورت ۱۲۰ بر ۸۰ خوانده می شود. فشار سیستولیک در اثر انقباض قلب و فشار خون دیاستولیک در اثر حالت ارتجاعی ورید ها در هنگام استراحت قلب به وجود می آید.
نکاتی جهت پیشگیری از فشار خون بالا
انجمن قلب آمریکا جهت داشتن فشار خونی طبیعی و فشار خون نرمال نکاتی از جمله موارد زیر را به افراد توصیه می کند:
۱- وزن مناسب خود را حفظ کرده و از توصیه پزشک در این زمینه پیروی کنید.
۲- یک رژیم غذایی متعادل و سرشار از سبزیجات و میوه ها داشته باشید.
۳- مصرف سدیم یا نمک را کاهش دهید.
۴- در صورت امکان، در اغلب روز های هفته حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت جسمانی همچون پیاده روی سریع داشته باشید.
۵- استرس خود را کنترل کنید.
۶- مصرف الکل خود را مدیریت کنید: مردان باید روزانه کمتر از ۲ نوشیدنی الکلی مصرف کنند. زنان و مردان دارای وزن پایین باید به حداکثر یک نوشیدنی الکلی در روز بسنده کنند.
۷- مصرف سیگار را ترک کنید.
۸- جهت هماهنگی و عدم تداخل دارو های تجویزی خود با پزشک مشورت کنید.
انجام این اقدامات می تواند خطر ابتلا به بیماری ها را کاهش دهد.
نگرانی های مرتبط با فشار خون پایین
فشار خون پایین معمولا به شدت فشار خون بالا نگران کننده نیست. با این حال، این وضعیت می تواند بیانگر وجود مشکلات زمینه ای باشد. در صورتی که اعداد فشار خون به کمتر از ۶۰/۹۰ برسند، فشار خون پایین در فرد تشخیص داده می شود.
در صورتی که افت فشار خون با علائم دیگری همراه نباشد، پزشکان آن را به عنوان یک مشکل در نظر نمی گیرند. از جمله مشکلات زمینه ای افت فشار خون می توان به خونریزی داخلی، بیماری قلبی، بارداری و مصرف برخی دارو ها اشاره کرد.
در صورت تجربه علائم دیگر به همراه فشار خون پایین باید جهت درمان مشکلات زمینه ای به پزشک مراجعه کرد.
نتیجه گیری
وجود فشار خون برای بدن ضروری بوده اما مقدار آن می تواند بسیار بالا یا پایین رود. افزایش یا کاهش بیش از حد فشار خون می تواند سبب بروز طیفی از مشکلات سلامتی شود که به همین دلیل افراد مبتلا باید تحت پایش پزشک قرار گیرند.
فشار خون بالا را مخصوصا در مراحل اولیه می توان به کمک مداخله زود هنگام و تغییر در سبک زندگی کنترل کرد.
1 دیدگاه